Tükenmişlik sendromu, genelde iş stresiyle bilinse de, ev hanımları, evde sürekli bakım vermesi gereken biri olan insanlarda da görülebilmektedir. Ağır iş yüküyle hayattan bıkma, izole olma (Sosyal ilişkileri bırakma), hatta özbakımını bile ihmal etme durumudur.
İşle ilgili tükenmişlik daha çok aşırı çalışma, yeni iş kurarken ya da “esnek” çalışma saatleri olan, fazla mesai yapılan, eve iş getirilen, kısacası işle yatılıp kalkılan “işkolik” olunan durumlarda görülebilir.
Evdeyken, sadece hanımlar değil tabii, -umarım- beyler için de söz konusu olabilecek, ev işleri, çocuklarla bakım ve ilgilenme, yapılması gereken ekstra işler nedeniyle nefes alamama söz konusu olabilir.
Bakım gerektiren, özellikle ağır hasta ve ağır engelli ebeveyni, eşi ya da çocuğu olan insanların, evden hiç çıkamadığına, hatta eve misafir kabul edemediğine şahit oluyoruz. Birkaç saatliğine zorunlu olarak çıkılıp, başka biri baksa bile, akılları evde kalabilmektedir.
Peki tükenmişlik sendromu yaşayan insanda neler görülür? Stres en başta gördüğümüz, zaten fiziksel, psikolojik ve sosyal olarak sağlığı tehdit eden bir durumdur. Depresyon benzeri belirtiler görülebilir. Tükenmişlik sendromu ve depresyon, birbirinin sebebi olabilir. Depresyondan farkı; tükenmiş hissedilen ortamdan uzaklaşınca, kişinin gayet iyi hissedebilmesidir.
Tükenmişlik bir anda ortaya çıkmaz; kişi yavaş yavaş tükenmeye başlar.
Bazı kişilik özellikleri, yatkınlık için risk faktörleri arasındadır: Mükemmeliyetçilik, A Tipi Kişilik gibi.
Ne yapılabilir? Eğer iş yükü, kişinin taşıyabileceğinden fazlaysa, bunu azaltmaya çalışabilir. İş bölümü yapmak, yardım almak, planlı çalışmak gibi.
Ev işleri için eşten, çocuklardan, yardımcıdan yardım istenebilir.
Sürekli bakım verilmesi gereken kişi için de aynı şekilde, nefes alabilmek için, yakınlardan, bir yardımcıdan destek alınabilir.
Stresi yönetmeyi öğrenmek önemlidir.
Bence en önemlisi; “zorunlu” görülenler dışında, kişinin kendine zaman ayırmasıdır: Hobiler, arkadaşlarla görüşmek, sevdiği herhangi bir aktivite…
Fotoğraf: Tükenmişlik sendromunun İngilizce adı burn out’a ithafen yaktığım kutudan Zümrüdüanka çıktı ☺️